آیا تا به حال تجربۀکشاورزی، باغبانی و باغداری داشته اید؟ و یا اینکه با یک کشاورز و باغبان در مورد برداشت محصولاتش صحبت کرده اید؟ مسلم است که چگونگی برداشت و زمان آن در کیفیت و قیمت محصولات بسیار مهم اند. با یک مثال ساده برای ورود به موضوع کلی این مقاله، تلاش می کنیم. اگر میوه ای نارس را به درخت بچینید و آن را تست کنید، چه طعمی و مزه ای خواهد داشت؟ طعمی کاه مانند که خیلی از شاخصه ها مانند شیرینی را ندارد و پوچ است. حالا اگر میوه بیش از اندازه برسد چه طعمی خواهد داشت؟ رسیدن بیش از حد در میوه های مختلف، طعم های متفاوتی (خوب یا بد) خواهد داشت، اما به هر حال برای بسیاری از افراد یک مقدار معین از رسیدن میوه ها مطلوب است.

موضوع اصلی این مقاله این است، روشهای برداشت چه تأثیری بر کیفیت (عطر و طعم ها) نوشیدنی نهایی دارند؟

ابتدا می بایست روشهای برداشت را توضیح دهیم.

روش های برداشت گیلاس های قهوه گوناگون اند. مانند برداشت توسط ماشین ها، تکاندن درخت ها و شاخه ها، چیدن با دست و… . اگر بخواهیم همۀ این روش ها را دسته بندی کنیم، دو روش عمده وجود خواهند داشت.

Strip picked -1

کلمۀ Strip به معنای برهنه کردن و تهی کردن است. در این روش تمام میوه های یک درخت چیده می شوند، بدون توجه به اینکه آیا میوه ها رسیده اند یا نه، آنچنان که درخت تقریباً برهنه و تهی از میوه می شود. این روش بیشتـر برای روبوستا به کار می رود. در روش قدیمی آن درخت ها و شاخه هایشان را می تکاندند تا میوه های رسیده و نارسیده بر روی زمین یا پارچه ای بریزند و جمع آوری شوند. اما امروزه اختـراع دو ماشین کاربردی، کار برخی از کشاورزان را آسان کرده اند.

دستگاه هایی که کشاورزان برای برداشت قهوه استفاده می کنند، بستگی به شرایطی همچون ارتفاع کشت قهوه، همواری و میزان مساحت زمین های زیر کشت دارد. تصویر شمارۀ 1، مربوط به یک استـریپر مکانیکی است. استـریپر های مکانیکی دستگاههایی جهت کندن میوۀ قهوه به صورت تکاندن شاخه ها هستند. تصویر شمارۀ 2، یک ماشین برداشت کمباین را نشان می دهد که ویژۀ مزارع صاف و مسطح قهوه است. ماشین برداشت بیشتـر مناسب مزارع روبوستا و مزارع عربیکایی است که در ارتفاع پایین تری کشت می شوند.

همانطور که گفته شد در این روش مهم نیست که میوه ها رسیده باشند و یا نه. مهم برداشت محصولات و فروش و تجارت آنهاست. پس بسیاری از میوه ها نارس و بسیاری بیش از حد رسیده خواهند بود. میوه های نارس شرینی و ترکیبات قندی کمتر و مزه ای کاه مانند خواهند داشت، در حالی که ممکن است میوه هایی که بیش از حد رسیده اند، مزۀ گیلاس گندیده بدهند.

Selectively picked -2

کلمۀ Selectively به معنای «به طور انتخابی» است. در این روش میوه های رسیدۀ قهوه توسط افرادی انتخاب و با دست چیده می شوند. به علت هزینه بر و وقت گیر بودن این روش، بیشتـر برای قهوه های عربیکا مورد استفاده قرار می گیرد، چرا که تعداد کارگرانی که با دست گیلاس های قهوه را می چینند زیاد است و در نهایت دستمزد های آنها به هزینه های بالاتری برای کشاورزان می انجامند.

گیلاس های رسیدۀ گیاه قهوه، قیمت بالاتری نسبت به گیلاس های نارس دارند و علت آن هم، کیفیت بهتـر عطر و طعم های درون دانه های رسیده است. از این جهت بسیاری از کشاورزانی که درخت های عربیکا می کارند، برداشت و چیدن با دست را ترجیح می دهند و پس از چیدن میوه های رسیده، اجازه می دهند مابقی دانه های نارس نیز، به شاخه ها برسند.

هنگامی که گیلاس های قهوه توسط انسان ها و نه ماشین ها چیده می شوند، کیفیت بهتری را در نوشیدنی نهایی به ارمغان خواهند آورد. اختراع ماشین هایی که بتوانند تشخیص بدهند کدام میوه ها رسیده اند تا همان ها را بچینند، فوق العاده هزینه بر و تقریباً با تکنولوژی فعلی غیر ممکن است. همۀ قهوه هایی که تخصصی اند، با دست چیده می شوند.

قهوه های تجاری با کیفیت نیز با دست چیده می شوند و تفاوت قهوه های تخصصی و تجاری در کیفیت آنهاست، نه نوع برداشت آنها. عوامل مهم دیگری همچون ارتفاع منطقۀ کشت، غنی بودن خاک، زیر سایه یا آفتاب رشد کردن و … در کیفیت نوشیدنی نهایی قهوه تأثیر گذارند و همین کیفیت است که تخصصی یا تجاری بودن یک قهوه را معین می کند.