فرآیند های تولید قهوۀ فوری

قهوۀ فوری یا قهوۀ آماده یک نوع پودر قهوه است که از قهوۀ فرآوری شده و رست شده به عمل می آید، به این صورت که قهوه را بعد از رست، آسیاب کرده و در آب داغ حل می کنند و مایع به دست آمده را می خشکانند تا پودر قهوۀ فوری به دست آید. قهوۀ فوری را به صورت تجاری با یکی از روش های خشک کردن انجمادی و خشک کردن پاششی تولید می کنند که می توان با بازگرداندن رطوبت به آن ( همانند حل کردن در آب گرم ) آن را آمادۀ مصرف نمود. قهوۀ فوری به صورت مایعی غلیظ هم تولید و بسته بندی می شود که به آن قهوۀ محلول می گویند. در بیشتر مناطق ایران و حتی در برخی نقاط دنیا قهوۀ فوری را با نام نسکافه می شناسند، در حالی که نسکافه یک نام تجاری برای نوعی از قهوۀ فوری شرکت نستله است.

(علت شناخته شدن قهوۀ فوری به نام نسکافه آن است که شرکت نستله دست به تولید انبوه آن و صادرات به سایر نقاط دنیا زد و کیفیت بالای قهوۀ فوری آن همواره مشتریان ثابت خود را داشته است.) [ در مطلب قبل کاملاً به چیستی قهوۀ فوری اشاره کردیم.

در اول مطلب گفتیم که قهوۀ فوری خشک شدۀ عصارۀ قهوه ایست که رُست و سپس آسیاب شده است. عموماً دانۀ سبز روبوستا را برشته کاری یا همان رُست کرده و در درجۀ معینی، عموماً 5/0 تا 1/1 میلی متر آسیاب می کنند و در آب حل می کنند. پس از آن محلول قهوه را در چند ستون مخصوص از دمای 155 تا 180 درجۀ سانتی گراد حرارت می دهند تا کنستانترۀ قهوه به دست آید. ( کنستانتره یعنی حلال آن، آب را تبخیر می کنند و می گیرند.) سپس آن را به یکی از روشهای خشک کردن انجمادی یا خشک کردن افشانی (پاششی) می خشکانند.

روش خشک کردن انجمادی (Freeze-Drying)  : در روش خشک ‌کردن انجمادی ، قهوه آماده شده در دمای -40 درجه سانتیگراد منجمد  و پس از برش تبدیل به تکه های جامد و حلال در آب  میشوند. سپس آنها را در دمای پایین و تحت خلاء خشک میکنند که در نتیجه تبدیل به قهوه فوری آماده مصرف میشود.

قهوۀ فوری که با روش خشک کردن انجمادی به دست می آید، عموماً به این شکل است و دارای تکه های درشت است، مگر اینکه پودر شود.

روش خشک کردن افشانی (Spray drying) : در روش خشک کردن افشانی قهوه آماده شده به یک جریان هوای گرم در بالای یک برج استوانه ای بلند اسپری می شود. قطرات قهوه در این برج رطوبت خود را ازدست داده و در زمانی که به پایین استوانه میرسند تبدیل به جامدی حلال در آب و بافتدار میشوند.

عموماً قهوۀ فوری که با پروسۀ خشک شدن افشانی تولید می شود، همانند شکل بالا بافت دار است. اگر اسپری و پاشش دستگاه در هنگام خشک سازی زیاد باشد، به شکل پودری هم در می آید.

تهیه و تنظیم : احسان صرامی