در بسیاری از مطالب قبل اشاره کردیم که به عنوان یک باریستا یا کافه دار مجاز نیستیم که در نوشیدنی های بر پایۀ قهوه، از قهوۀ فوری یا همان نسکافه استفاده کنیم. در این مطلب با قهوۀ فوری و فرآیند تولید آن آشنا می شویم و همچنین فواید و مضرات آن را بررسی می کنیم.

قهوۀ فوری یا قهوۀ آماده یک نوع پودر قهوه است که از قهوۀ فرآوری شده و رست شده به عمل می آید، به این صورت که قهوه را بعد از رست، آسیاب کرده و در آب داغ حل می کنند و مایع ه دست آمده را می خشکانند تا پودر قهوۀ فوری به دست آید. قهوۀ فوری را به صورت تجاری با یکی از روش های خشک کردن انجمادی و خشک کردن پاششی تولید می کنند که می توان با بازگرداندن رطوبت به آن ( همانند حل کردن در آب گرم ) آن را آمادۀ مصرف نمود. قهوۀ فوری به صورت مایعی غلیظ هم تولید و بسته بندی می شود که به آن قهوۀ محلول می گویند. در بیشتر مناطق ایران و حتی در برخی نقاط دنیا قهوۀ فوری را با نام نسکافه می شناسند، در حالی که نسکافه یک نام تجاری برای نوعی از قهوۀ فوری شرکت نستله است. (علت شناخته شدن قهوۀ فوری به نام نسکافه آن است که شرکت نستله دست به تولید انبوه آن و صادرات به سایر نقاط دنیا زد و کیفیت بالای قهوۀ فوری آن نسبت به سایر رقبا همواره مشتریان ثابت خود را داشته است.)

تاریخچۀ قهوۀ فوری

قهوۀ فوری یا قهوۀ محلول در سال 1890 توسط دیوید استرج در شهر اینورکارگیل، نیوزلند تحت شمارۀ ثبت اختراع 3518 ثبت شده است. این محصول با نام تجاری « قهوۀ استرج » با استناد به فرآیند ثبت اختراع خشک کردن با هوای گرم فروخته شد. همچنین یک دانشمند ژاپنی به نام ساتوری کاتو که در شیکاگو مشغول به کار بود، اختراع مشابهی را در سال 1903 به ثبت رساند. کمی بعد جورج لوئیس واشنگتن روش دیگری برای تولید قهوۀ فوری ارائه داد و در سال 1910 شروع به بازاریابی برای آن نمود. در سال 1983 شرکت نستله یک فرآیند پیشرفته تر برای تولید قهوۀ فوری ارائه داد و آن را به تولید انبوه و صادرات انبوه رسانید.

مصرف

بعضی از افراد ترجیح می دهند که قهوۀ فوری را در شیر به جای آب داغ حل کنند، در حالیست که بسته های سه در یک قهوۀ فوری به نام کافی میکس به بازار عرضه شده اند که شامل پودر قهوۀ فوری، شکر و پودر مکمل قهوه ( کافی میت Coffee mate ) اند. ( کافی میت نوعی از سفید کنندۀ قهوه یا مکمل قهوه است که به دلیل دارا نبودن لاکتوز و خصوصیات شیر، نمی توان آن را شیر خشک نامید.) در برخی کشورها مانند هندوستان بیشتر مردم قهوۀ فوری را با شیر مصرف می کنند، حتی در برخی قهوه فروشی های هندوستان ترجیح بر استفاده از قهوۀ فوری برای شیر قهوه است. در طول جنگ جهانی دوم قهوۀ فوری به دلیل سرعت آماده سازی بالا در نقاط مختلف دنیا بسیار محبوب شد و هنوز هم بیشتر از 70 درصد مصارف خانگی قهوه در انگلستان به قهوۀ فوری تعلق دارد، در حالی که این میزان مصرف خانگی قهوۀ فوری در آمریکا و فرانسه به کمتر از 10 درصد و در ایتالیا به کمتر 1 درصد می رسد.

میزان کافئین قهوۀ فوری

قهوۀ فوری عمدتاً از گونۀ روبوستا به دلیل قیمت پایین تر درست می شود. باور بر آن است که فرآیند تهیۀ قهوۀ فوری باعث از بین رفتن بخشی از کافئین قهوه می شود و کافئین آن (در یک حجم و غلظت نوشیدنی) از اسپرسو کمتر است. در واقع کافئین قهوۀ فوری با اسپرسویی که از گونۀ عربیکا تهیه شده، در همان حجم و غلظت برابری می کند، اما زمانی که با روبوستا ترکیب شود و پای روبوستا در اسپرسو باز شود، کافئین اسپرسو از قهوۀ فوری بیشتر خواهد بود. قهوۀ فوری بدون کافئین همان دانۀ سبز قهوه است که فرآیند کافئین زدایی را طی کرده است و هیچ فرآیندی در تهیۀ قهوۀ فوری باعث کافئین زدایی نمی شود.

درجۀ تیرگی قهوۀ فوری بیشتر به درجۀ رست قهوه ای که تبدیل به قهوۀ فوری می شود بستگی دارد.

فواید مصرف قهوۀ فوری

1. مصرف آسان
2. سرعت آماده سازی بیشتر
3. نیاز به تجهیزات خاصی ندارد، اما برای درست کردن یک قهوۀ خوب نیاز به وسایل خاصی مانند جزوه یا موکاپات یا اسپرسو ساز برقی در خانه دارید، پس اینچنین :
4. برای مصارف خانگی کم هزینه تر است.
5. مدت زمان خیلی بیشتری نسبت به دانۀ قهوه می توان آن را نگهداری کرد، به شرط آنکه در شرایط خوبی نگهداری شود.
6. قهوۀ فوری دسته ای از فواید اصلی قهوه را داراست. فوایدی همانند محرک بودن و کم کردن خواب (کافئین)، جلوگیری از برخی بیماری ها همانند آلزایمر، پارکینسون و … که نوشیدن قهوه برای دستیابی به این فواید توصیه می گردد، نه قهوۀ فوری.

مضرات مصرف قهوۀ فوری

1. قهوۀ فوری به هیچ عنوان برای دوستداران قهوه خوشایند نیست، چرا که اصلاً عطر و عطر مطلوبی ندارد و اصلاً قابل مقایسه با قهوه ای که با لذت دم آوری یا عصاره گیری می شود نیست، به همین دلیل در ایتالیا کمتر می توان آن را پیدا کرد. دلیل عطر و طعم نامطلوب آن آن است که عمدتاً از روبوستا تهیه می شود و همچنین فرآیند تولید قهوۀ فوری هم باعث کاسته شدن عطر و طعم قهوۀ فوری می شود.
2. به هیچ عنوان از قهوۀ فوری لذت نوشیدن اسپرسو را انتظار نداشته باشید. اسپرسو خصوصیات ویژۀ خود را داراست، هر چند که بعضی از قهوه فروشان قهوۀ فوری را به ریزی سابۀ قهوۀ مورد نیاز اسپرسو خرد کرده و به اسم اسپرسوی فوری می فروشند.
3. دسته ای از افراد معتقدند که قهوۀ فوری دارای مواد نگه دارنده است، در حالی که کارخانه های تولید کنندۀ آن، استفاده از مواد نگه دارنده در قهوۀ فوری را رد کرده اند.
4. قهوۀ فوری دارای مقدار بسیار زیادی آکریل آمید است. آکریل آمید ماده ای شیمیایی است که در بسیاری از موادی که انسان ها روزانه با آن ها سروکار دارند، وجود دارد، مانند سیگار، فست فود ها و لوازم بهداشتی. ازدیاد این ماده در بدن باعث بروز مشکلات عصبی و انواع سرطان ها می شود. آکریل آمید بر اثر فرآیند رست در قهوه به وجود می آید و این مقدار به طرز شگفت انگیزی در قهوۀ فوری دو برابر می شود. پس اجتناب از مصرف مکرر قهوۀ فوری توصیه می گردد.
5. نوشیدن قهوه پس از وعدۀ غذایی دریافت برخی مواد معدنی ( همانند آهن و روی) را توسط دستگاه گوارش به اختلال می اندازد و حتی ان ها را کم می کند. در حالی است که نوشیدن قهوۀ فوری پس از وعدۀ غذایی همانند ناهار همین اثر را با شدتی دو چندان دارد.

• در دنیای تخصصی قهوه و کافه دار ها، قهوۀ فوری را صرفاً یک شبه قهوه به حساب می آوریم. همانند اسانس هایی که از میوه ها گرفته می شود و صرفاً طعم میوه را دارند، به همین دلیل مجاز به استفاده از آنها در منوی اصلی کافه و کافی شاپ خود نیستیم.

تهیه و تنظیم : احسان صرامی