آیا لیوان‌های بیرون‌بر قهوه قابل بازیافت هستند؟

بیایید یک قهوه بگیریم!

صبح‌ها با گذری سریع از محله‌های پررفت و آمد، گروه گروه از کارمندان که منتظر قهوه‌ی صبحگاهی‌شان هستند مشاهده می‌شوند. باریستاها سفارش می‌گیرند، عجولانه نام‌ها را روی درب لیوان‌ها می‌نویسند، شیر را گرم می‌کنند، اسامی مشتریان را با فریاد صدا می‌زنند و با ماشین‌های اسپرو برای عصاره‌گیری سر وکله می‌زنند تا بتوانند جوابگوی مشتریان منتظر قهوه باشند.

اما در پایان همه‌ی این خط‌های تولید بی‌نظیر، که البته در تمامی نقاط دنیا وجود دارند، لیوان‌ها و درب‌های یکبار مصرفی که همه‌جا، از سطل‌های زباله گرفته تا نیمکت‌ها، کف خیابان‌ها و داخل نهرهای آب دیده می‌شوند.

 

تخمین زده شده است که سالانه در حدود 3 میلیارد عدد لیوان کاغذی در استرالیا به فروش می‌رسد که بیشتر آنها قابل بازیافت نیستند، این لیوان‌ها یا در محل‌های دفن زباله و یا درون رودخانه‌های ما رها می‌شوند.

بنابراین آیا باید آن‌ها را بازیافت کنیم؟

نه لزوماً. کافئین دوستی که حسن نیت داشته باشد وهمیشه سعی می‌کند کار درستی انجام دهد و برای بازیافت لیوانش تلاش می‌کند ممکن است بیشتر از اینکه عملی مفید انجام دهد باعث خسارت گردد. پوشش پلاستیکی ضدآبی که روی بیشتر لیوان‌های کاغذی دیده می‌شود به معنای این است که نمی‌توانید این لیوان را به همراه انواع دیگر کاغذ و مقوا بازیافت کنید و احتمالا باید به همراه دیگر زباله‌ها دفن شود. مصرف بی رویه‌ی منابع موجب تولید این لیوان‌ها می‌گردد و این رویه ضربات مهلکی به محیط زیست پیرامون ما وارد ساخته و آن را از رمق انداخته است.

بنابراین یک قهوه دوست برای برخورد با این مسئله‌ی مخاطره آمیزِ محیط زیستی چه کاری انجام می‌دهد و در عین حال از نوشیدنی مورد علاقه‌اش هم صرف نطر نمی‌کند؟ با هم موارد زیر را بررسی می‌کنیم:

• مشکلات اصلی با لیوان‌های بیرون بر
• آیا لیوان‌های بیرون‌برِ قابل بازیافت وجود دارند؟
• برای جلوگیری از دور ریز چه کاری باید انجام شود؟

مشکلات اصلی در مورد لیوان‌های بیرون‌بر قهوه چیست؟

آلودگی

لیوان‌های یکبارمصرف قهوه و نوشیدنی‌های گرم، قسمت قابل توجهی از زباله‌های آلوده کننده در محیط زیست را ایجاد می‌کنند. ” تیم سیلور وود” (Tim Silverwood) از گروه ” Take 3 ” که کمپینی در جهت کاهش آلودگی‌های پلاستیکی و پاکسازی اقیانوس‌ها هستند، می‌گوید: «ما در طول فعالیت‌های پاکسازی هزاران هزار درب و لیوان قهوه در مسیر آبراهه‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و روی نیمکت‌ها می‌بینیم.» بر اساس “استرالیا را زیبا نگه دار”¹، لیوان‌ها و ظروف غذاهای بیرون بر 23 درصد حجم زباله‌های نیو ساوت ولز² (New South Wales) را در سال‌های 2014 و 2015 تشکیل داده‌اند.

 پلاستیک و پلی استایرن³ (polystyrene) در اکوسیستم دریایی شکسته شده و به قطعات کوچکتری تبدیل می شوند، گاها این تکه ها توسط پرندگان، ماهیان و لاک پشت ها قورت داده می شود و اغلب منتج به کشته شدن آنها می گردد.

گزارشی توسط انجمن جهانی اقتصاد 2016 (2016 World Economic Forum) حاکی از آن است که دنیا به سمتی پیش می‌رود که تا سال 2050 در اقیانوس‌ها بیشتر ازآن‌که ماهی وجود داشته باشد پلاستیک وجود خواهد داشت.

محل دفن زباله

تخمین زده شده است که هرساله در دنیا در حدود 500 میلیارد لیوان یکبار مصرف قهوه تولید می‌شود که اگر آن‌ها به دنبال هم چیده شوند 1360 بار جهان را دور می‌زنند! مؤسسه‌ای به نام پلنت آرک (Planet Ark) می‌گوید فقط در استرالیا هرساله حدود 60000 کیلوگرم از دورریز پلاستیک لیوان‌های قهوه مستقیماً به محل‌های دفن زباله هدایت می‌گردد و شکسته و تجزیه شدن آن‌ها در آن‌جا در حدود 50 سال زمان می‌برد.

آیا لیوان‌های بیرون‌بر قابل بازیافت وجود دارند؟

لیوان‌های کاغذی

 

پوشش پلاستیکی لیوان‌های کاغذی که در این تصویر نشان داده می‌شود به راحتی قابل بازیافت و یا تجزیه‌پذیر نیست.

لیوان‌های کاغذی به منظور ضدآب شدن معمولا با غشائی از جنس پلی اتیلن (polyethylene) پوشانده می‌شوند، این موضوع به معنی این است که نمی‌توان آن‌ها را همراه کاغذ و مقوا بازیافت کرد و کاملا تجزیه‌پذیر نیستند.

انواع مختلفی از گونه‌های ترکیبی فنجان‌های قهوه شامل لیوان با روکش موم ( مانند کارتن‌های شیر) و لیوان‌های تجزیه‌پذیر زیستی در بازار موجود هستند. اما “دِیو وست” (Dave West)، مدیر سیاست‌های ملی ” Boomerang Alliance “⁴ معتقد است که بدون برچسب گذاری دقیق، بسیاری از مردم و تجهیزات بازیافت قادر به تشخیص این موضوع که کدام لیوان با کاغذ و مقوا قابل بازیافت و کدام غیرقابل بازیافت است نخواهند بود.

برای لیوان‌های با برچسب تجزیه‌پذیر زیستی، تیم سیلور وود می‌گوید: « برای این لیوان‌ها از کمپوست معمولی استفاده نمی‌شود. بلکه شرایط کمپوست صنعتی خاصی را می‌طلبد که برای افراد زیادی قابل دسترس نیست.»

پلنت آرک توصیه به جداکردن درب لیوان و رهاکردن بدنه‌ی لیوان در سطل‌های زباله و در نهایت دفن لیوان‌ها به همراه مابقی زباله‌ها دارد. در غیر این صوت حجم بسیار زیادی از قابل بازیافتی‌ها توسط این لیوان‌ها آلوده شده و نهایتاً مجبور به دفن مقدار قابل توجهی از زباله می‌شویم.

لیوان‌های پلی استایرن

تعداد بسیار محدودی سرویس‌های بازیافت برای پلی استایرن وجود دارد. پلی استایرن معمولاً با بقیه‌ی زباله‌ها دفن نمی‌شود، بلکه تکه تکه شده و تبدیل به آلودگی می‌گردد که اغلب توسط موجودات دریایی و دیگر موجودات بلعیده می‌شود. در بیش از 70 شهر در ایالات متحده ممنوعیت‌هایی برای استفاده از این ماده وجود دارد و تلاش‌های زیادی برای منع مصرف در استرالیا در حال انجام است.

مدت زمانی که پلی استایرن برای تجزیه شدن نیاز دارد هنوز مشخص نیست. همانطور که گفته شد مکان‌های محدودی وجود دارد که امکان بازیافت این ماده را داشته باشد، بنابراین لیوان‌هایی از این جنس هم باید در سطل زباله گذاشته شوند تا همراه زباله‌های دیگر دفن گردند.

انرژی، کاغذ و مصرف آب

محاسبه شده است که یک لیوان یکبار مصرف شامل 5 درصد از مواد باقی‌مانده‌ی خامی است که در تولید و حمل آن استفاده شده‌اند. اجزاء کاغذی لیوان‌های قهوه از مواد سفید شده تهیه می‌شوند که این امر شامل درو و برداشت درختان و شستشو و فراوری مواد است که همه‌ی این مراحل نیازمند مقدار زیادی آب و انرژی هستند. در حقیقت، برای ساختن یک تن کاغذ به 98 تن از منابع نیاز است. لیوان‌های پلاستیکی و پلی استایرن از نفت خام تهیه می‌شوند و برای تولیدشان نیازمند مقدار بسیار زیادی انرژی هستند.

جلوگیری از دورریز

بنابراین، یک قهوه دوست وظیفه‌شناس باید چه کاری انجام دهد؟

• کاستن، بنشینید.

اصلا قصد نداریم شما را تشویق به حذف قهوه کنیم. بلکه هدفمان این است که شما را ترغیب کنیم که از ایستادن در صف سرویس بیرون‌بر اجتناب کرده، در یک کافه نشسته و از قهوه‌ای که باریستاها با تمام علاقه‌شان در فنجان گرم سرامیکی برای شما سرو می‌کنند لذت ببرید.

و حتی اگر قهوه‌ی بیرون‌بر سفارش می‌دهید، درب لیوان را درخواست نکنید. شما فقط چند دقیقه این درب را نگه می‌دارید ولی طبیعت زمانی بسیار طولانی میزبان آن خواهد بود.

• دوباره استفاده کنید، عادت‌های قدیمی خود را کنار گذاشته و یک فنجان زیبا که قابلیت استفاده‌ی مجدد داشته باشد تهیه کنید.

استفاده از لیوان‌هایی از این دست در بین مصرف‌کنندگان آگاه به سرعت در حال رشد و کسب محبوبیت است. استفاده از یک لیوان برای یک سال به جای استفاده از لیوان‌های کاغذی منجر به موارد زیر می‌گردد:

• 36-47 درصد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
• 64-85 درصد کاهش استفاده از آب
• 91-92 درصد کاهش مقدار دفن زباله‌ها

چه عاملی مانع ما می‌شود؟

“آدام فریر” (Adam Ferrier) که متخصص روانشناسی مصرف‌کنندگان است دلیل استقبال نکردن بعضی افراد از لیوان‌های مجدد استفاده شونده را این گونه توضیح می‌دهد: «اولین و قطعاً مهم‌ترین دلیل، راحتی کمتر در استفاده است. نوع قهوه و مکانی که از آن قهوه تهیه می‌کنید اطلاعات زیادی در مورد شما می‌دهد. این مورد نشانی از فرهیختگی است، عاملی که آگاهی شما از بهترین محل برای تهیه‌ی قهوه را بیان می‌کند.»

روانشناس دیگری به نام “پُل هریسون” (Paul Harrison) موافق است و اضافه می‌کند در دست داشتن لیوان‌های یکبار مصرف یک هنجار اجتماعی است. هریسون می‌گوید: «حتی اگر مدافع محیط زیست باشیم، برای همرنگ جماعت نشدن لازم است کمی ریسک‌پذیر عمل کنیم.»

کاری که شما می‌توانید انجام دهید…

• خود را به نشستن در کافه و نوشیدن قهوه دعوت کنید.
• ریسک‌پذیر باشید و مانند یک فرهیخته عمل کنید. لیوان سرامیکی یا شیشه‌ای تهیه کنید و استفاده‌ی روزانه از آن را تبدیل به عادت نمایید (آن را در کیفتان نگه دارید).

اگر اصرار دارید که از لیوان یکبار مصرف استفاده کنید:

• به درب لیوان “نه” بگویید.
• سعی کنید از فروشنده لیوانی که از منابع تجدید‌پذیر تهیه شده است را درخواست نمایید.
• بعد از نوش جان کردن نوشیدنی‌تان لیوان را در سطل زباله قرار دهید.

Alison Potter

1. Keep Australia Beautiful: سازمانی ملی در استرالیا با هدف ساختن استرالیایی بدون زباله و پایدار در سال 1968 توسط دیم فیلیز (Dame Phyllis) تأسیس شد.
2. نیو ساوت ولز یا ولز جنوبی نو، نام پرجمعیت‌ترین ایالت‌ کشور استرالیا می‌باشد. مرکز این ایالت شهر سیدنی است.
3. پلی استایرن یک پلیمر مصنوعی معطر از مونومراستایرن (یک ماده‌ی پتروشیمی) است.
4. اتحادیه‌ای که در سال 2003 توسط “دِیو وست” و گروهی از افراد دغدغه‌مند در استرالیا، به منظور پاکسازی محله‌ها، خیابان‌ها، رودخانه‌ها،… و جلوگیری از حجم زیاد دورریز مابین تمامی گروه‌های حفاظت از محیط زیست تشکیل شد

تهیه و تنظیم: زهرا دادگستر